در علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی، فهرستنویسی به فرآیندی گفته میشود که برای آماده‌سازی یک کتاب، یایک مجموعه مکتوب، یا چندرسانه‌ای انجام میشود تا دستیابی سریع و صحیح به آن کتاب یا مجموعه میسر شود هدف اصلی فهرستنویسی، برقراری نظمی است که به کمک آن هم کتابدار و هم مراجعه کننده بتوانند به سهولت و صحت،کتاب مورد نیاز خود را از میان کتابهای موجود در کتابخانه بیابند البته در اغلب کتابخانه‌ها، سعی میشود کتابهای هم موضوع در کنار یکدیگر قرارگیرند به هر یک از موارداطلاعاتی که برای توصیف کتاب‌شناختی مشخصات یک کتاب ذکر میشود یک شناسه می گویند. فهرست‌نویس‌ها توصیفات لازم در شناسه‌ها را می‌نویسند.افزون برشناسه‌نویسی معمولاً اموررده‌بندی و تعیین موضوع نیز بر عهده فهرست‌نویس است درکتابخانه ملی ایران برای هر کتاب یک فهرستنویسی پیش از انتشار صورت می‌گیرد که به اختصار فیپا نامیده میشود
فهرست نویسی در حقیقت تلاش در جهت ایجاد برگه ای است که مراجعان را به منابع مورد نظر خود برسانند برگه فهرست کتاب در واقع حکم شناسنامه کتاب را دارد.که این شناسنامه می بایستی در سراسر جهان به یک شکل تهیه شود .به عبارتی دارای استانداردبین المللی است
فهرست نویسی دارای مراحل ذیل است:
1- فهرست نویسی توصیفی
2- فهرست نویسی تحلیلی
فهرست نویسی توصیفی باید مطابق با قواعد فهرست نویسی انگلو امریکن انجام گیرد.وشامل سرشناسه (نام پدید آور اثر یا در مواردی خاص که پدیدآاثرمشخص نیست عنوان اثر)میباشد (عنوان کامل اثر)،(نوبت ویرایش)،(نوع ماده "کتاب،CDوسایر شکل های منابع کتابخانه ای)، (تعداد صفحه یا تعداد جلد)،(وضعیت تصویر)
فهرست نویسی تحلیلی موضوع مواد (کتاب،و منابع غیر کتابی)مطابق با سر عنوانهای موضوعی فارسی (برای کتابهای فارسی) یا سرعنوانهای موضوعی کتابخانه ملی پزشکی کنگرهMASHبرا کتابهای لاتین تعیین میشود و در بخش تحلیلی کارت شناسه کتاب آورده میشود
شماره رده بندی :
این شماره که نشانگر مکان تعیین کتاب در قفسه کتابخانه و حاوی اطلاعاتی نظیر سال انتشار و شماره نسخه و جلدو موضوع کتاب میباشد در گوشه بالای سمت راست کارت شناسه آورده میشود که برای دسترسی به کتاب مورد نظر جستجوی این شماره وارایه آن به کتابدار بخش امانت الزامی میباشد
در دانشکده پزشکی شهید بهشتی فهرست نویسی به دو بخش فارسی و لاتین تقسیم شده است که فهرست نویسی کتابهای لاتین و فارسی بر عهده آقای محمدرضا هوشمندی نیا با پست سازمانی کتابدار خبره و دانش آموخته کتابداری میباشد که باتوجه به سابقه بالا و دوره های متعدد کتابدار ی در امر فهرستنویسی بسیار متبحر می باشد و فهرست نویسی کتابهای فارسی بر عهده سرکار خانم کبری زمانی با پست کتابدار ودارای لیسانس علوم کتابدار ی است که با آموزشهای آکادمیک در این زمینه بسیار متبحر و دارای اطلاعات بروز می باشند. تجربیات و تسلط این همکاران باعث گردیده که کتابخانه دانشکده پزشکی شهید بهشتی دقیقا منطبق بر استاندارد های جهانی کتابخانه های دانشگاهی باشد .
بخش فهرستنویسی
در علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی، فهرستنویسی به فرآیندی گفته میشود که برای آماده‌سازی یک کتاب، یایک مجموعه مکتوب، یا چندرسانه‌ای انجام میشود تا دستیابی سریع و صحیح به آن کتاب یا مجموعه میسر شود هدف اصلی فهرستنویسی، برقراری نظمی است که به کمک آن هم کتابدار و هم مراجعه کننده بتوانند به سهولت و صحت،کتاب مورد نیاز خود را از میان کتابهای موجود در کتابخانه بیابند البته در اغلب کتابخانه‌ها، سعی میشود کتابهای هم موضوع در کنار یکدیگر قرارگیرند به هر یک از موارداطلاعاتی که برای توصیف کتاب‌شناختی مشخصات یک کتاب ذکر میشود یک شناسه می گویند. فهرست‌نویس‌ها توصیفات لازم در شناسه‌ها را می‌نویسند.افزون برشناسه‌نویسی معمولاً اموررده‌بندی و تعیین موضوع نیز بر عهده فهرست‌نویس است درکتابخانه ملی ایران برای هر کتاب یک فهرستنویسی پیش از انتشار صورت می‌گیرد که به اختصار فیپا نامیده میشود
فهرست نویسی در حقیقت تلاش در جهت ایجاد برگه ای است که مراجعان را به منابع مورد نظر خود برسانند برگه فهرست کتاب در واقع حکم شناسنامه کتاب را دارد.که این شناسنامه می بایستی در سراسر جهان به یک شکل تهیه شود .به عبارتی دارای استانداردبین المللی است
فهرست نویسی دارای مراحل ذیل است:
1- فهرست نویسی توصیفی
2- فهرست نویسی تحلیلی
فهرست نویسی توصیفی باید مطابق با قواعد فهرست نویسی انگلو امریکن انجام گیرد.وشامل سرشناسه (نام پدید آور اثر یا در مواردی خاص که پدیدآاثرمشخص نیست عنوان اثر)میباشد (عنوان کامل اثر)،(نوبت ویرایش)،(نوع ماده "کتاب،CDوسایر شکل های منابع کتابخانه ای)، (تعداد صفحه یا تعداد جلد)،(وضعیت تصویر)
فهرست نویسی تحلیلی موضوع مواد (کتاب،و منابع غیر کتابی)مطابق با سر عنوانهای موضوعی فارسی (برای کتابهای فارسی) یا سرعنوانهای موضوعی کتابخانه ملی پزشکی کنگرهMASHبرا کتابهای لاتین تعیین میشود و در بخش تحلیلی کارت شناسه کتاب آورده میشود
شماره رده بندی :
این شماره که نشانگر مکان تعیین کتاب در قفسه کتابخانه و حاوی اطلاعاتی نظیر سال انتشار و شماره نسخه و جلدو موضوع کتاب میباشد در گوشه بالای سمت راست کارت شناسه آورده میشود که برای دسترسی به کتاب مورد نظر جستجوی این شماره وارایه آن به کتابدار بخش امانت الزامی میباشد
در دانشکده پزشکی شهید بهشتی فهرست نویسی به دو بخش فارسی و لاتین تقسیم شده است که فهرست نویسی کتابهای لاتین بر عهده آقای محمدرضا هوشمندی نیا با پست سازمانی کتابدار خبره و دانش آموخته کتابداری میباشد که باتوجه به سابقه بالا و دوره های متعدد کتابدار ی در امر فهرستنویسی بسیار متبحر می باشد و فهرست نویسی کتابهای فارسی بر عهده سرکار خانم کبری زمانی با پست کتابدار ودارای لیسانس علوم کتابدار ی است که با آموزشهای آکادمیک در این زمینه بسیار متبحر و دارای اطلاعات بروز می باشند. تجربیات و تسلط این همکاران باعث گردیده که کتابخانه دانشکده پزشکی شهید بهشتی دقیقا منطبق بر استاندارد های جهانی کتابخانه های دانشگاهی باشد .
بخش فهرستنویسی
فهرست‌ها به دو صورت بنیادی و کامپیوتری تهیه و وارد کامپیوتر میشود: در حالت بنیادی: کتاب با استفاده از خود کتاب فهرستنویسی توصیفی شده و با استفاده از ابزار موضوعی و رده‌بندی و شماره پدیدآور، فهرستنویسی تحلیلی و رده‌بندی میشود و بعد اطلاعات وارد کامپیوتر میشود.
در حالت کامپیوتری: اطلاعات توصیفی و تحلیلی و رده‌بندی کتاب از طریق فایل‌های Iso. و Html.(از هر کتابخانه ممکن که اطلاعات کتاب‌ها را داشته باشند نظیر سی دی کتابشناسی ملی ایران، سایت کتابخانه‌های مهم جهان و ...) وارد برنامه آذر سا کتابخانه پارس آذرخش میشود.
اطلاعات ورودی در کامپیوتر بعد از تصحیح اطلاعات و آماده‌سازی جهت بازیابی قابل جستجوی کامپیوتری میشود بعد از ورود اطلاعات کتاب‌ها در کامپیوتر و کار روی آن‌ها، برای شماره‌های بازیابی کتاب‌ها برچسب عطف تهیه‌شده و در عطف آن‌ها چسبانده میشود و بارکد کتاب‌ها نیز بر اساس عنوان و شماره ثبت تهیه‌شده و پشت جلد چسبانده میشود و بعد کتاب‌ها می‌توانند وارد مخزن شوند و در قفسه‌ها در جای اختصاصی خود قرار گیرند.
لازم به ذکر است در این کتابخانه کتابهای پزشکی بر اساس سیستم رده‌بندی کتابخانه ملی پزشکی آمریکا (NLM) شماره‌گذاری و بازیابی می‌شوند و کتابهای غیرپزشکی بر اساس سیستم رده‌بندی کتابخانه کنگره امریکا (LC).
